|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
Uzm.Dr.MUSTAFA TORUN
Enfeksiyon hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
mtorun3@gmail.com
Sonbaharın ve doğal olarak soğukların başladığı,mevsim dönüşümünün olduğu şu günlerde; Covid-19 enfeksiyonunun artık yarışı önlerde koşmasını neredeyse doğal görüp, mücadele azmimizi yitirdik. Ne olacaksa olsun benden bu kadar raddine geldik.Saldım virüsü çayıra,mevlam bizi gayıra diyoruz
*
Sonbahar ve Kış aylarında giderek artan, neredeyse çevremizde öksürmeyenin çok az olduğu bir savunma mekanizmamızdan, bazen ciddi hastalıkların bulgusu olan “Öksürük”ten elimden geldiği,dilimin döndüğü kadar yine bahsetmeye çalışacağım. Özellikle COVİD-19 enfeksiyonu’nun ve DELTA VARYANTI’NI,aşıların etkinliğini konuştuğumuz şu günlerde bizlerden tekrardan istenen bu konuyu, mümkün olduğunca teknik ayrıntıya girmeden anlatmaya çalışacağım. Olabildiğince de özet ve anlaşılır yazmaya dikkat edeceğim.
***
En sık gözlenen, polikliniklere neredeyse beşinci altıncı yoğunlukta başvuru nedeni olan öksürük; KORONA VE DELTA VARYANTI ENFEKSİYONUNU korkusu yaşanılan ve giderek çemberin dahada daraldığı bu günlerde maske mesafe ve hijyenin ihmal edildiği,kalabalık ve kapalı ortamlara gidişin,nişan, düğün ve toplantı sıklığının daha da arttığını, siyasi otoritenin de ticari ve politik nedenlerle göz yumduğu kuralsızlıkların pik yaptığını gözlemekteyiz.
*
Üst ve alt solunum yolları ile özellikle COVİD-19 enfeksiyonunda ve özellikle Delta Varyantının kol gezdiği bugünlerde;Önemli bir bulgu olan öksürük, gerçekten zamanında tanı konamaz ve nedenine yönelik tedavide gecikilirse çok önemli sorunlara yol açtığını belirtmekte fayda var.Şu sıralarda öksürükten bir kurtulayım neler yaparım diyen birçok hasta bizlere gelmektedir.
*
Ateş gibi öksürüğün de vücudun bir savunma mekanizması olduğunu unutmamak gerekir. KORONA’lı bu mevsimde; “Temel yaklaşımımız nedenini bulup, COVİD-19 enfeksiyonunu da ekarte edip,temel hastalığın tedavisini yaptıktan sonra, gerekirse öksürüğü kesmek olmalıdır.”
***
Öksürük nedir?
Nefes borusu ve bronşların,”Kendine yabancı olan her türlü oluşum ve mikroorganizmalardan” temizlenmek için yaptığı ani ve hızlı nefes verme olayıdır. Yani bir savunma refleksi diyebiliriz.
***
Kronik yani süreğen öksürük nedir?
Öksürük üç haftadan fazla sürmüşse kronik yani süreğen öksürüktür.
***
Öksürükle karşılaştığımızda ne yapmalıyız?
Her zaman belirttiğim gibi her hastada olduğu gibi öncelikle ayrıntılı ve derinlemesine sorgulamaya dayanan bir öykü almak tanıda yol göstericidir.
***
✓Öksürük ne zamandan beri var?
✓Beraberinde balgam ve daha ilerisi kanlı balgam var mı?
✓Acaba daha önce geçirdiği bir solunum yolu enfeksiyonunu izleyen bir öksürük mü?
✓Geniz akıntısı ve boğaz temizleme olayı ile beraber mi?
✓Ağıza yemek gelme, mide ve yemek borusunda yanma ve göğüs ağrısı ile beraber olan bir öksürük (Reflü Ösefajit?) mü?
✓Yakında seyahat etmiş mi?
✓Kulak, burun boğaz hastalığı var mı?
✓Bağışıklık sistemini baskılayan önemli bir sorunu (HIV-AİDS, Kemoterapi alması v.b.) var mı?
✓Öksürükle beraber olan bir nörolojik hastalığı var mı?
✓Ailede veya çevresinde Covid-19 enfeksiyonu olan var mı?
Bu soruları yanıtlayıp ona göre tanısal yaklaşımda bulunabiliriz.
***
Üst ve alt solunum yollarının ayrıntılı bir fizik incelemesi “Maske, mesafe ve hijyen (MMH)” koşulları yerine getirilerek mutlaka yapılmalıdır.
***
Kan ve mikrobiyolojik araştırmalar neler olmalı? ✓Boğazdan yayma,
✓Periferik yayma,
✓Boğaz ve balgam kültürleri,
✓COVİD-19 PCR testleri MMH koşullarında yapılmalıdır.
✓Delta Varyantına özgül PCR testi uygunsa mutlaka yapılmalıdır.
***
Radyolojik testler neler olmalıdır?
✓Akciğer grafisi,
✓Sinüs ve akciğer tomografisi ve gerekirse bronskopik incelemeleri yine MMH koşullarında yapmak gerekir.
***
Öksürüğün nedenleri nelerdir?
✓Üst ve alt solunum yollarının enfeksiyonları(Özellikle Covid-19 enfeksiyonu ve şu sıralarda Delta Varyantı),
✓Üst ve alt solunum yollarının veya akciğerin tümörleri, yabancı cisim bulunması, ✓Yabancı maddelere maruziyet,
✓Akciğer embolisi (pıhtı tıkacı),
✓Alerjik nedenler,
✓Akciğerde sarkoidoz’u (Nedeni tam bilinmeyen granülomatöz iltihabi oluşum),
✓Yüksek kan basıncını düşürmek amacı ile kullanılan tıpta “ACE İnhibitörü” dediğimiz antihipertansif ilaçların yan bulgusu olarak öksürük olabilir..
***
Enfeksiyonlarda görülen öksürük hakkında neler biliyoruz?
•En sık öksürük nedeni tabii ki enfeksiyonlardır.•
✓ İnfluenza virüsü ile oluşan grip ve Korona virüsleri öksürüğün sık nedenlerinden biridir. Sıklıkla ateşin düşmeye başladığı dönemde ortaya çıkar.En çok 1-2 hafta sürer.
✓Boğmaca ve tüberküloz da öksürük daha uzun sürelidir.
✓Ateşle birlikte irinli balgam pnömoni(zatürre)’nin belirtisi olabilir.
*
ÖKSÜRÜK VE COVİD-19 YORUMUMUZ
İçinde yaşadığımız Pandemi sürecinde doğal olarak ilk aklımıza gelen COVİD-19 enfeksiyonu ve Delta Varyantıdır. Bunu mutlaka ekarte etmek gerekir.Yukarıda saydığım nedenlerden başka çok nadirde olsa birçok nedenle öksürük olabilir. Özellikle uzun süren, inatçı, balgamla beraber (kanlı balgamla olursa daha da ciddi) olan öksürükler çok önemli olup, en kısa zamanda araştırıp nedene yönelik tedavi etmek gerekir. Burada belirtmeden duramayacağım. Çevre kirliliğine paralel olarak birçok kimyasal maddenin organizmaya solunum yolu ile girişi ile inatçı öksürükler son zamanlarda alerji bölümlerinin önemli konularından birisi olmuştur. Bu gidişle öksürük yapan nedenler sayılmakla bitmeyecek noktaya hızla gelmektedir. Korunma önlemlerini almaz ve öksürüğün nedenlerine yönelik sağaltım yapmaz isek işimiz çok zorlaşacaktır.
*
İLERİDE EN BAŞA ÇIKAMAYACAĞIMIZ SORUNLARDAN BİRİSİDE “ÖKSÜRÜK” OLACAKTIR.BUNU UNUTMAYALIM.
COVİD-19 ENFEKSİYONU MAALESEF AŞI MİLLİYETÇİLİĞİ,YOKSUL ÜLKELERİN AŞILANMADA YETERSİZ KALMASI,PİYASAYA ÇIKACAK ANTİVİRAL İLAÇLARIN ÇOK PAHALI OLMASI NEDENİ İLE DAHA UZUN SÜRE MASKE,MESAFE,HİJYEN İLE YAŞAMIMIZA DAHA 2 YIL DEVAM EDECEĞİZ GİBİ..
SEVGİLERİMLE..
