Dr. Mustafa Torun
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı
mtorun3@gmail.com
“Doğayı, her türlü bileşim ve parçalanmanın oluştuğu geniş bir kimyasal laboratuvarım olarak görüyorum.“ Antoine Laurent Lavoisier
Yıllar önce Lavoisier ne akıllı laf etmiş. Bir kimyacı ve enfeksiyoncu olarak bu tümceye tamamen katılıyorum…
Temmuz sıcağında yine mi Korona dediğinizi duyar gibiyim. Pandemi sırasında COVİD-19 bitmeyecek, sadece yüzünü değiştirecek, evrimine uyacak demiştik. Öyle de oldu. Hipokrat yeminimize sadık kalarak olabildiğince bu yeni teknik adıyla FLIRT’’ veya KP.2 varyantlarını aydınlatmayla devam edelim…
Bugünlerde en çok bizlere gelen ve danışılan hastalar yine solunum yolları enfeksiyonları ve ben acaba koronamıyım, öksürüğüm ve yorgunluğum geçmedi gibi soruları olanlar…
Konu çok teknik olduğundan, okuyucuna tek seferde ve yalın olarak anlaşılsın diye, sorulu yanıtlı kesin ifadeler ile anlatacağım İçin kusura bakmayın!..
► Solunum yolları enfeksiyonları hangi mevsimde daha çok artış yapar. Şu anda dolaşan virüs Koronanın FLIRT’’ veya KP.2 varyantı mı?
Özellikle sonbahar ve kış aylarında havaların soğuması, ani hava değişimleri ile solunum yolları virüsleri artış yapar. Şu sıralarda yani ani havaların sıcak olup, sonra soğumasına bağlı olarak ve yapılan virolojik araştırmalar, dolaşımda olan virüsün baskın olarak Korona olma olasılığının yüksek olduğunu düşündürüyor. Elimizde sağlık otoritesince verilen yeterli bilgiler olmadığı için net veriler ile konuşamıyoruz. Bilindiği gibi veya konuyla ilgilenenler; İnsan bağışıklık sisteminin Sars Cov-2’nin spike dediğimiz başat proteinlerini tanıyabildiğini daha önce anlattığımız İçin anımsarlar. Doğal olarak ya da aşı yoluyla insanın bu virustan arınması olasıdır. Bu virus farklı şekillere dönüşerek, yaşamını sürdürmeye devam edebileceğini aklımızdan hiçbir zaman çıkarmayalım dediğimi hatırlayın. Bu nedenlerle her ay bu virüsün en az 3-4 varyantının ortaya çıkması olası. KP.3 bunlardan en sonuncusu. Filirt varyantlarının tamamının JN.1 kaynaklı olduğunu aklımızdan çıkarmayalım…
►KP.3 varyantının insanda en belirgin bulguları nelerdir?
Ateş, titreme, Öksürük, Nefes darlığı, Yorgunluk, dermansızlık, Kas ağrısı, Baş ağrısı, Tat veya koku kaybı, Boğaz ağrısı, Burun akıntısı, Mide bulantısı, kusma, İshal…
► Sağlık birimlerine başvurduğumuzda hangi testleri yaptırılabilir?
Tam kan sayımı, ASO, CRP, Boğaz Yayması, Boğaz Kültürü, uygunsa Özgül Korona Testi, gerekirse Akciğer Grafisi önemli olup, klinik bulgulara göre diğer testler yapılabilir?
► Dolaşımda olan Flirt varyantı nedeniyle COVİD-19 PCR testi yaptırmak gerekir mi?
Evet gerekir. Şu sıralarda bilindiği gibi Flirt varyantı dolaşımda olma olasılığı nedeniyle olanak varsa buna Özgül Covid testi istenebilir. Eğer COVİD-19 Enfeksiyonundan şüphelenilirse ve klinik uygunsa diğer yardımcı testler de (Torax-BT gibi) yapılabilir. Hızlı Korona testleri acil durumlarda aklımızda olmalı…
► Solunum yolu enfeksiyonu bulguları var ise, tedavide antibiyotik kullanımının yeri var mı?
Bu dönemdeki enfeksiyonların çoğu, Flirt varyantı dahil virüslerle olduğundan antibiyotik çoğunlukla gerekmez. İlgili hekim kan testleri, mikrobiyolojik araştırmalar yani yayma ve kültür gibi, ve/veya radyolojik testleri değerlendirermesi sonucu, bakteriyel üst veya alt solunum yolları enfeksiyonu düşünürse, antibiyotik tedavisini başlatabilir. En uygun sürede ve dozda verilmesi, mümkünse en dar spektrumlu olanın seçilmesi uygundur…
► Pandemi virüsü olan SARS-COV-2’nin bu aylarda dolaşımda olan ve hastalık yapan tipleri nelerdir?
Bu aylarda dolaşımda olan JN.1’den kaynaklanan Flirt varyantlarının tümü ve bunlardan daha önemlisi KP.3 varyantı ve diğer solunum yolu virüsleri dolaşımda olabilirken, yetişkinler ile çocuklarda hafif veya orta derecede solunum yolu enfeksiyonları oluşturabilmektedir…
► Bu aylarda yani şu sıcak Temmuz, Ağustos ayı ile Sonbahar ve Kışın dolaşımda olan diğer virüsler tahmininizce neler olabilir?
Elbette Korona Virüs’ün Flirt varyantlarının yanında, Grip(influenza) ve RSV virüs dediğimiz Solunum Sisteminin Sinsityal Virüsü ‘nü unutmamak gerekir. Yani *SARS-CoV-2, *Grip(influenza) ve yine *RSV üçlüsünü ciddiye almak gerekir…
► ABD’de en yaygın dolaşımdaki varyant konusunda neler söylenebilir?
CDC’ye göre bugünlerde KP.3 viruslarının ABD’deki tüm SARS-CoV-2 viruslarının yüzde 16 ila 37’sini içerdiğinin tahmin edildiği açıklanmış. Yani durum biraz ciddi…
► Maske, mesafe ve temizlik kuralları bu dönemde, sonbahar ve kış aylarında geçerli olacak mı?
Elbette çok geçerli ve önemli olup, bu kuralları özellikle okullarda, işyerlerinde, kapalı alanlarda yani asansörler, toplantı salonları, ortak tuvaletler, kışlalar, sinema ve tiyatrolarda sıkı uygulamak gereklidir. Maske yaşamımızın bir parçası olacak gibi. Kapalı yerlerde dışa açılan havalandırmalar olabildiğince açık tutulmalıdır. Mecbur kalmadıkça kapalı ortamlarda fazla durmamak, kağıt para yerine temassız banka kartlarını kullanmak, yiyecek içecek dağıtımından, elle tokalaşma ve kucaklaşmadan kaçınmak gerekir. Özellikle risk grubunun bu kurallara azami özeni göstermesi kendisi ve toplumun yararınadır…
► Bu aylarda ve sonbaharda özellikle hangi aşıları yaptırmak gerekir?
Daha öncede yazdığım gibi özellikle risk grubunun özellikle Eylül ayından başlamak üzere Grip ile güncellenmiş mRNA ve hekim önermiş ise Zatürre aşısı dediğimiz Pnömokok aşısını yaptırması uygundur…
► Korona aşıları yukarıda belirttiğimiz yeni varyantlara etkili olabilecek mi?
En zor soru bu galiba. Salgınlar bilimi uzmanı olan Amerikalı Esterman; “Eylül ayı civarında JN.1 ya da FLiRT alt varyantlarından birine dayanan ve çok daha iyi koruma sağlayacak yeni bir aşı devreye girecek demiş. Biraz bekleyelim…
Korona virüs ve yeni yeni varyantları ile gelecekte antibiyotiklere dirençli bakteriler bizi çok yoracak gibiler…
Yollar seni gide gide usandım demeye başlayarak, ayaklarımıza diken batmasına rağmen gül sanmaya devam edeceğiz gibi…
Sözlerimi hemşehrim ve yakın arkadaşım olan Mehmet Seske’den güzel bir Malatya türkü sözleri ile bitirip, bu virüslerden yâr olmaz diyelim…
Yollar Seni Gide Gide Usandım
Ayağıma Diken Battı Gül Sandım
Ben De Seni Bir Vefalı Yâr Sandım
De Gidinin Gızı Senden Yâr Olmaz
Sevgiler…
