Hansa Kent Lübeck’in tarihi; bölgedeki ilk yerleşim alanlarındaki bulgularla M.Ö. 3 bin yıl öncesine, Cilalı Taş Devrine kadar da uzanır.
Wackenitz ile Trave nehirleri arasında kalan, boyuna 2 km, enine 1 km olup, merkezi denizden 19 m yükseklikteki bir ada parçası üzerine 1143 yılında kurulmuş olan Lübeck kenti, bugün 230 bin nüfusu barındırdığı gibi, 214 km kare alana sahip, Almanya’nın 3 sembolünen biri olan Holstentor kapısını her konuğun ziyaret ettiği, Baltık denizinin güney batı uçunda şirin, tarihi dokularını korumuş, UNESCO’nun 1987 yılında koruma altına aldığı Almanya’da önemli bir kenttir.
Lübeck kurulduğu yıllarda bölgedeki Derebeylik
yönetimlerinde pek alışılmış olunmadığı gibi, kurulduğunda Senato tarafından ve Belediye Başkanlığı ile yönetilmiş bir Cumhuriyet kenti olmuştur.
Çift kale duvarları ile korunmuş, tarihinde uzun süren düşman kuşatmalarını, değirmenlerinin kent merkezinde olması ile de atlatmış olan Lübeck, tarihinde ilk defa Kutsal Roma Germen İmparatorluğuna 1806 yılında son veren Napolyon Bonapart’a teslim olup, 1813 yılına kadar da kentte Fransızlarla birlikte yaşamıştır.
Tarih içinde bağlı olduğu Kutsal Roma ve German İmparatorluğu ve de Prusya krallığı ile de barışık olan Lübeck, geçen yüz yılda Hitler faşizmin içinden geçen, savaş yıllarında 21 bin köle işçi ile (1942-1944 arası) savaş ekonomisiini ayakta tutmaya çalışmış olduğu gibi, tarihin kendisini yazdığı kara sayfa bugün “saklı tarih” olarak anılmakta.
Geçen yüz yılın ikinci yarısından sonra Lübeck, savaş sonrası yıkılan ekonomisini ayağa kaldırmak için T.C. vatandaşları da konuk işçileri de tanışmış ve bugün o insanların yarıya yakın sayısı yeni vatandaşları olup, kentin kültürüne önemli değerler katmıştır.
Kurulduğu 1143 yıllarını takiben tuz ticareti ile başlayan Hansa ticaret girişimi ile Orta ve Doğu Avrupa’da büyük bir ticaret ağının baş aktörü, başkenti olan Lübeck; bağlı olup ve içinden geldiği Kutsal Roma ve Germen imparatorluğunun Büyük Selçuklu, Osmanlı ile tarihin de kaydettiği önemli ilişkilere de tanık olmuştur.
Abbasi Sultanı ve Halife Harun Reşid’in, 8. YY’ın sonlarında Frank Kralı Karl’a gönderdiği çalar saat, Lübeck’in de bugün içinde olduğu topraklarda büyük yankılar uyandırmıştır.
Bu tarih sohbetli gezimize Türkiye’den yakınlarını ziyarete gelmiş, yüksek ve orta eğitimden konuklarımız da katıldı.
Lübeck Belediye Sarayı’ndaki Audienzsaal’da Italyan ressam Torelli’nin 16 yaşındaki kızı Rebeca ‘yı model alıp, 1740’lı yıllarda gücü, sevgiyi, aşkı, barışı ve hoş sohbeti simgeleyen duvarlara çizdiği 11 tablo resimler ile tarihi merdivenlerden üst kata çıkarken duvarda karşınıza çıkan Herzog Arslan Yürekli Heinrich’in 1157 yılında kentin beraatını sunuşu, Kırmızı Salondaki Baltık denizinin doğusunda bulunan Gotland adası yakınlarında Isveç devletinin donanması ile 1564 yılında giriştiği deniz savaşını kazanan Lübeck kent donanmasının sergilendiği devasa ve çerçeveli duvar tablosu ile Lübeck Belediye Sarayı, gerçek anlamda bir müzedir.
Lübeck’te tuz tüccarlarının kendileri ve kent seçkinleri için yaptırdığı ve 38,5 m ile iç geminin dünyanın en yüksek kilise iç gemisine sahip olan Marien kilisesinin 125 m uzunluğundaki çifte kuleleri, Halk Kilisesi olan Dom’un kulelerinden 10 m daha yüksek oluşları, Ortaçağ tuz zenginliğinin dini yorumlamaları ve gösterişi olsa gerek.
Özenle hazırlandığım bu gezinti ve sohbetten ben de büyük keyif aldığımı söyleyebilirim.
1276 yılında Haçlılar’ın Halep yakınlarında esir ettikleri 30 Selçuklu subayının Almanya’nın Würzburg kentinde taftiz edilip, köle pazarlarında, subayların iyi birer at yetiştiricileri de olduklarından, yüksek fiyatlar karşılığında ve yine II. Viyana kuşatmasında esir edilip, köle pazarlarında satılmış Babadağlı Yeniçeri Hasan’ın da hayatı ve Alman kitapçıların raflarındaki romanı da Kutsal Roma ve Germen İmparatoruluğunun tarih sayfalarında kayıtlıdır.
Bu gezinti ve sohbetli konumuzu, yukarıda Alman tarih sayfalarından verdiğim bazı tüyolar ile Lübeck’in de tarih koridorlarında yollarının kesişmiş olmaları nedeni ile konulara farklı bir perspektiften bakıp, burada da sizlerin bilgilerinize sunmuş bulunuyorum.
Sevgi dolu ve esen kalınız
Remzi Uysal
Lübeck, 12.8.2023
