Cezmi Doğaner
Cumhuriyet Egemenlik kayıtsız şartsız halk egemenliği. Emperyalizme ve sömürgeciliğe karşı tam bağımsızlık.
Cumhuriyetçi´ veya ‘Demokratik´ bir görüntü altında istenildiği zaman ve beklenmedik bir boyutta baskı ile mevcut yönetime “elverişli” düzenler oluşturulabilmektedir. Böylesi yönetimlerde genellikle bir Parlamento oluşur ve hatta bulunmasına da alan yaratılır. Burada temel amaç, ülke yönetiminde parlamentodan yararlanmak değil, düzen çarkı içinde sorumluların kararlarına meşruluk kazandırıp ve sorumluları sorumluluktan kurtarmaktır.
Hukuk Devletin niteliği
Evrensel ‘Hukuk devleti’ ilkesine bağlı olunmadan, demokratik-cumhuriyetten veya demokrasi ´den söz etmek mümkün değildir. Zira, insan haklarına, kişi özgürlüklerine ve eşitlik ilkesine saygılı olmayan bir “hukuk düzeni” için hiç ama hiç demokratik- cumhuriyet denemez ve pratikte bu hiçbir anlam ifa etmez. Devlet; her şeyden önce birey ve insan haklarını öncelikli olarak belli bir saygınlık temelinde temel almalıdır. Tüm bunlar; kaçınılmaz olarak ‘evrensel hukuk devletinin’ bir olmazsa olmazıdır, güven verici olmalıdır.
Gerçek bir hukuk devletinde önemli olan; yöneticilere sınırsız olanak sunmak değildir. Mevcut yasalarla alınan her kararın insan erişiminin olması ve evrensel hukuk anlayışına uygun işlemelidir.
İnsan hak ve özgürlükleri ihmal edilerek -yok hükmünde hareket etmek, tek taraflı olarak devlet otoritesini veya güvenlikçi politikalarla kendini güçlü kılmak hissetmek, pek anlamsız olur.
Eşitliğe dayalı sosyal devletin adalet ilkesi
Cumhuriyetin diğer bir önemli özelliği de ‘eşitlik’ ve ‘Sosyal Adalet’ ilkesidir. Çünkü; eşitlik toplumlarda adaletin ve de huzurun en sağlam güvencesidir. Eşitliği matematiksel anlamda değil, sosyal ve pratik boyutuyla ele alaraktan ancak yansıması anlamalı olur. Demokratik cumhuriyetteki temel anlayış, o ülke kaynaklarının öncelikle geniş kitlelerin talep ve ihtiyaçlarına göre kullanılmasını öngörür olmasıdır. Eğer egemenler ülke zenginliklerini belli bir zümrenin refah ve menfaati için harcıyorsa, bu, demokratik cumhuriyetin fikir ve düşüncelerine tezat ve onun amacına hizmet etmiyor demektir.
Emeğin üstünlüğü
Sosyal Adaletin ilke ve prensipleri doğrultusunda yol alabilmenin güvencesi, koşulsuz olarak ‘emeğin üstünlük’ ilkesinin yasal olarak kabullenmesi ve bunun pratik yaşamda benimsemesi, bir zorunluluktan öte olmalı ki inandırıcılığı olsun…
Bir düzenin Demokratik Cumhuriyetçi olabilmesi için emeğe gereken değeri vermesi, çalışanların, başta işçiler, köylüler, dar gelirli emekliler ve geniş halk kitlenin haklarının çiğnenmemesine özen gösterilmesi şarttır. Hatta işçi ve köylü, birey olarak işveren ölçüsünde siyasal ve ekonomik güce sahip olamayacağından devlet, işçinin ve köylünün güçlenmesine özel çaba göstermeli. İşçileri ve köylüleri yalnız mesleki işlerinde değil, genel nitelikteki sorunlarında da birlikte harekete geçmeleri teşvik etmelidir.
Dolayısıyla, yasaların teşvik ve desteğiyle çalışan tüm emekçiler sendikalaşmalı, vakıf ve dernekler kurarak örgütlenmelidir. Eğer sözünü ettiğimiz toplumun yoksulları emek-sınıf örgütlenmesinden yoksun bırakılırlarsa, siyasal partilerle ilişki kurmaları da yasaklanır. Bu sayede düzen emekçi, işçiyi ve çalışanları ihmal eden bir düzene dönüşür. Dolayısıyla demokratik cumhuriyet düzeninden söz etmemiz mümkün değildir.
Parlamentoda çoğulcu yönetim
Bireylerin yaşamlarını yönlendirmede kendi sorumluluk duyguları zayıflamıştır.
İnsanlar kendilerini “değersiz” duygusuna kapılmış hissediyorlar.
Demokrasi, bir yandan devletin kurumlar arasındaki görev ve yetki dengesi ise, bir yandan da bireysel hak ve özgürlüklerin devlet gücüne karşı korunmasıdır.
Bireyin temel hakları; anayasalar öyle yazdığı için korunmaz, o, haklara yönelebilecek saldırıları göğüsleyici örgütler var olursa, korunur!..
Cumhuriyet sosyal devleti tüm kurum ve kuralları ile kurar ve korur…
Avrupa Sosyal Demokrat Hareketi Başkanı
