|
Getting your Trinity Audio player ready... |
SOLMEDYA – Avrupa’da önceki gece yaşanan büyük elektrik kesintisi, milyonlarca insanı karanlıkta bıraktı. İspanya, Portekiz ve Fransa’da yaklaşık 60 milyon kişi kesintiden etkilenirken, sanayi üretimi durdu, metrolar çalışmadı ve ulaşım sistemleri aksadı.
Türkiye’nin de aynı enerji sisteminin parçası olduğunu belirten Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alpaslan Bayraktar, benzer bir durumun Türkiye’de de yaşanabileceğini ifade etti. Bayraktar, “Bu nedenle hem kamu hem özel sektör olarak dikkatli olmalıyız” diyerek enerji krizine karşı önlem alınması gerektiğini vurguladı.
Uzmanlar, Türkiye’nin Avrupa ile aynı elektrik ağına bağlı olduğunu ve olası bir kesintinin ülkeyi etkileyebileceğini belirtiyor. Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) hızlı müdahale kapasitesi sayesinde şu an için acil bir risk olmadığı ifade edilse de, enerji depolama ve frekans dengeleme yatırımlarının artırılması gerektiği konusunda uyarılar yapılıyor.
Sanayi sektörü ise böyle bir kriz karşısında hazırlıksız. Makina İmalat Sanayi Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran, sanayinin B planı olmadığını ve büyük bir kesinti yaşanması durumunda üretimin ciddi şekilde etkileneceğini belirtti.
Türkiye’nin enerji altyapısının bu tür krizlere karşı nasıl bir yol izleyeceği merak konusu. Uzmanlar, enerji tasarrufu bilincinin artırılması ve yenilenebilir enerji yatırımlarına ağırlık verilmesi gerektiğini vurguluyor.
‘HIZLI AKSİYON ŞART’
Türkiye enerjide dışa bağımlı ve Avrupa ile aynı ağı kullanıyor. Uzmanların düşüncesi herhangi bir hazırlığın olmadığı yönünde. Türkiye’nin nasıl etkileneceğini sorduğumuz TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Başkanı Mahir Ulutaş, yaşanan kesintinin ardından şu an için Türkiye’de acil bir risk olmadığını belirtti. “Böyle durumlarda Türkiye Elektrik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) uzmanlığı ve hızlı müdahale kapasitesi belirleyici olacaktır” diyen Ulutaş’a göre Türkiye, sistemin etkilenmemesi için enterkonnekte bağlantıyı hızlıca kesme yeteneğine sahip. Ulutaş, TEİAŞ’ın hâlâ kamu kurumu olmasını Türkiye’nin en büyük avantajı olarak değerlendirdi.
Ulutaş’ın dağıtım konusundaki uyarıları ise şöyle: “Enerji üretimi özel sektörün elinde. İletim hattımız güçlü ama dağıtım şebekeleri özelleştirildiği için bakımsız. Türkiye bu kesintiden ders çıkararak enerji depolama ve frekans dengeleme yatırımlarına ağırlık vermeli.”
‘SANAYİNİN B PLANI YOK’
Makina İmalat Sanayi Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran, sanayi sektörünün yaşanacak olası bir elektrik kesintisine karşı B planı olmadığını aktardı ve şunları söyledi:
– Türkiye’nin elektrikte bugüne kadar önemli sorunlar yaşamadığı için böylesi bir sorunda nasıl davranacağına dair bir planı yok. Etkilenirse üretim bundan ciddi etkilenir.
– Özellikle sürekli ocakların çalışması gereken sektörlerin daha ciddi önlemler alması gerekir. Bu noktada farklı bir nükleer santralınız varsa öncelikli olarak kalan elektriklerin sanayiye yönlendirilmesi, üretimin durmaması için kamunun alacağı önlemler arasında olabilir.
– Elektrik gittiğinde özel sektörün yapabileceği tek şey jeneratör alıp koymak olur. Şu anda şirketler zaten ekonomik açıdan sıkıntılı bir durumda, büyük bir ek jeneratör yatırımı yapacaklarını düşünmüyorum.
ENERJİ KRİZİ KAPIDA
Olası bir büyük kesintide 40- 50 katlı binalarda asansörlerin çalışmaması gibi basit görünen sorunların bile büyük bir kriz yaratacağı hatırlatılırken öneriler şöyle:
– Sanayide özellikle organize sanayi bölgelerinde kritik üretim hatlarının kesintiye uğramaması için yedek jeneratör, batarya sistemlerinin yaygınlaştırılması gerekiyor. Ayrıca sanayicilere yönelik “talep tarafı yönetimi” kapsamında enerji tüketimini esnek saatlere kaydırma modelleri öneriliyor.
– İş dünyasına enerji arzındaki ani düşüşlerin veya dalgalanmaların erkenden tespit edilmesi ve otomatik aksiyon alınmasını sağlayacak yatırımların artık “bir lüks değil, zorunluluk” olduğu hatırlatılıyor.
– Vatandaşa düşen sorumluluk ise enerji tasarrufu bilincini artırmak. Akıllı cihaz kullanımı, yalıtım yatırımı ve elektrikli aletlerin verimli kullanımı öne çıkıyor. Ayrıca güneş paneli gibi bireysel yenilenebilir enerji yatırımları da teşvik edilmeli.
