Gazeteciler için Yapay Zekâ Araçları ve Öneriler Rehberi

ÖZEL HABER/ KADER KAPLAN

Spot

Gazeteciler, artık yapay zekâ (YZ) araçlarıyla birlikte daha hızlı, daha derin ve daha etkili haberler üretiyor. Veri analizinden sosyal medya trendlerine, otomatik metin üretiminden savaş bölgesi raporlamasına kadar pek çok alanda YZ, haberciliğin sınırlarını genişletiyor. Peki bu araçlar nasıl çalışıyor ve gazeteciler bu araçları hangi alanlarda kullanıyor?

Göz Atın

Prof. Dr. Levent Seçer’in “Tükeniş” kitabı çıktı

DEM Parti’nin 30 sayfalık Abdullah Zeydan itirazının tam metni

Ak saç ve ak sakallı mahkumlar Lübeck Hapishanesinde rahat edeceklermiş

Giriş

Gazeteciler için yapay zekâ araçları, haber üretim sürecini daha hızlı ve etkili hale getiriyor. Veri analizi, görselleştirme, sosyal medya takibi, otomatik metin yazma, röportaj transkripsiyonu, video düzenleme gibi pek çok alanda önemli destekler sunuyor. Özellikle araştırmacı gazetecilikte, büyük veri setlerini analiz etmek, doğru bilgiye ulaşmak ve doğrulama yapmak için yapay zekâ araçları büyük kolaylık sağlıyor. Bunun yanı sıra, çevre gazeteciliği, kriz haberciliği ve savaş bölgesi raporlamasında da uydu görüntüleri, çevresel değişimler ve insan hakları ihlalleri gibi önemli verilerle haberlerin derinlemesine ele alınmasına yardımcı oluyor. Ancak bu araçları kullanırken etik sorumluluklar ve veri gizliliği gibi hususlar da büyük önem taşıyor.

1. Güncel Haber Gazeteciliği

Otomatik Haber Yazma Araçları

• Wordsmith (AutomatedInsights)
  • Ne yapar?:Wordsmith, gazetecilerin büyük veri setlerinden otomatik olarak haber metinleri üretmesini sağlar. Özellikle finansal raporlar, spor sonuçları veya borsa verileri gibi yapılandırılmış verilerle çalışırken, bu araç verileri analiz edip anlamlı ve anlaşılır metinlere dönüştürür.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, belirli bir veri setini yüklediklerinde, sistem veriyi alır ve metne döker. Örneğin, borsa raporları yayımlandığında, Wordsmith bu raporları analiz ederek bir haber makalesi oluşturur. Bu araç, içeriklerin hızlı bir şekilde üretilmesini sağlayarak gazetecilerin yoğun haber üretim süreçlerini hızlandırır.
• Arria NLG (Arria)
  • Ne yapar?:Arria, özellikle finansal veri analizi için geliştirilmiş bir araçtır. Bu sistem, sayısal verileri analiz eder ve metne dönüştürür. Yatırımcılar, analistler veya ekonomi gazetecileri için oldukça faydalıdır.
  • Nasıl kullanılır?: Ekonomik raporlar ve finansal veriler yüklenir ve Arria, bu verileri inceleyerek bir analiz raporu oluşturur. Gazeteciler bu raporu haberleştirmek için kullanabilirler. Örneğin, finansal piyasalarla ilgili günlük analizler bu araçla otomatikleştirilebilir.

Sosyal Medya Takibi ve Trend Analizi

• CrowdTangle (Facebook tarafından sağlanıyor)
  • Ne yapar?:CrowdTangle, sosyal medya platformlarındaki trendleri ve viral içerikleri takip etmeye yardımcı olur. Twitter, Instagram, Facebook gibi platformlardan verileri toplayarak hangi konuların popüler olduğunu gösterir.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, bu aracı kullanarak sosyal medya üzerinden hangi haberlerin, konuların ve etiketlerin popüler olduğunu takip edebilirler. Örneğin, önemli bir olay hakkında sosyal medyada hangi yorumların veya paylaşımların öne çıktığını inceleyebilir ve haber içeriğine bu verilerden faydalanarak yön verebilirler.

Röportaj ve Transkripsiyon

• ai
  • Ne yapar?: Otter.ai, sesli ve video kayıtlarını metne dönüştüren bir transkripsiyon aracıdır. Röportajlar, toplantılar veya diğer sesli içerikler kolayca metne çevrilebilir.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, röportajları kaydedip Otter.ai’ye yüklediklerinde, araç sesleri otomatik olarak yazıya döker. Gazeteciler bu metinleri hızlıca gözden geçirebilir ve düzenleyebilir. Bu araç, özellikle uzun röportajların veya konuşmaların hızla yazıya dökülmesinde zaman kazandırır.
• Trint
  • Ne yapar?:Trint, gelişmiş bir transkripsiyon ve düzenleme aracıdır. Otter.ai’den farklı olarak, sesli içerikleri çok daha doğru bir şekilde metne döker ve metin üzerinde düzenlemeler yapmayı kolaylaştırır.
  • Nasıl kullanılır?:Trint, bir video veya ses kaydını yükledikten sonra, bu kaydın metne dönüşmesini sağlar. Ardından, gazeteciler metin üzerinde düzeltmeler yapabilir, önemli bölümleri işaretleyebilir veya metni anlamlı hale getirebilirler. Özellikle haber toplantıları veya röportajlar için kullanılır.

2. Görsel ve Video İçerik Üretimi

Görsel & Grafik Tasarım

• ai
  • Ne yapar?: Bu araç, gazetecilerin metinleri grafiklere, afişlere veya sosyal medya görsellerine dönüştürmesine olanak tanır. Grafik tasarım bilgisi gerektirmeden profesyonel görseller yaratılır.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, haber metinlerinden veya konu başlıklarından görsel içerikler oluşturabilir. Örneğin, bir araştırma haberi yazılırken, bu araştırmanın öne çıkan bilgilerini grafik haline getirmek için Ideogram.ai kullanılabilir.
• Juggernaut XL &DreamShaper XL
  • Ne yapar?: Bu araçlar, görsel içerik üretimi için güçlü AI tabanlı araçlardır. Kullanıcılar metinle görsel üretirler. Özellikle özel veya ilginç görsellerin gerektiği durumlar için uygundur.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, haberlerine destek olacak orijinal görselleri bu araçlarla yaratabilirler. Örneğin, sosyal medya kampanyaları için özel görseller ya da belirli bir olayla ilgili sanat eseri tarzında grafikler üretilebilir.

Video Düzenleme & Efektler

• Runway ML
  • Ne yapar?:Runway, video düzenleme ve yapay zeka tabanlı efekt ekleme aracı olarak gazetecilerin video içeriklerini daha hızlı ve etkili bir şekilde düzenlemelerine olanak tanır.
  • Nasıl kullanılır?: Video çekimleri düzenlenirken, gazeteciler Runway’i kullanarak renk düzenlemeleri, efekt eklemeleri ve video montajlarını hızla yapabilir. Özellikle haber belgeselleri ya da video haberleri hazırlarken kullanışlıdır.
• ai
  • Ne yapar?:Vizard, metinleri video formatına dönüştüren bir araçtır. Gazeteciler, yazılı haber içeriklerini çekici ve kısa videolara dönüştürebilirler.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, haber metinlerini Vizard’a yükleyerek bu metinleri video formatında sunabilirler. Örneğin, bir haber yazısı hızlıca animasyonlu bir video haline getirilebilir ve sosyal medyada paylaşılabilir.

Ses ve Müzik Üretme

• Suno
  • Ne yapar?:Suno, haber videoları ve belgeseller için telifsiz müzikler üretir. Bu, gazetecilerin videolarında telif hakkı problemi yaşamadan müzik kullanmalarını sağlar.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, video içeriklerine uygun atmosferik müzikler oluşturabilirler. Örneğin, bir kriz haberiyle ilgili duyguyu vurgulamak için uygun bir arka plan müziği kullanılabilir.
• Google Video to Voice
  • Ne yapar?: Bu araç, haber metinlerini sesli içeriğe dönüştürür. Sesli içerik oluşturmak isteyen gazeteciler için kullanışlıdır.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, haber metinlerini Google Video to Voice aracına yükler ve sesli olarak duyurulmasını sağlar. Bu, özellikle sesli haber bülteni veya podcast gibi içerikler oluşturmak isteyenler için idealdir.

3. Araştırmacı Gazetecilik

Veri Analizi ve Görselleştirme

• Tableau
  • Ne yapar?:Tableau, büyük veri kümelerinden anlamlı bilgiler çıkararak interaktif görselleştirmeler oluşturur. Gazeteciler, karmaşık veri setlerini görsel hale getirerek izleyicilere kolayca sunabilirler.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, haberlerde yer alan büyük veri setlerini Tableau’ya yükleyerek, veriler arasındaki ilişkileri ve trendleri görselleştirebilirler. Örneğin, seçim sonuçları veya ekonomik veriler gibi büyük veri kümeleri için interaktif grafikler hazırlayabilirler.
• Datawrapper
  • Ne yapar?:Datawrapper, gazetecilerin veri görselleştirmelerini kolayca oluşturmasına olanak tanır. Özellikle harita ve grafik oluşturma konularında kullanışlıdır.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, büyük veri setlerini veya anket sonuçlarını Datawrapper’a yükleyebilir ve bu verileri harita, çizelge veya grafik gibi görsel formatlara dönüştürebilirler. Örneğin, seçim sonuçlarını bölgesel olarak gösteren interaktif haritalar oluşturulabilir.

Haber Doğrulama ve Kaynak Kontrolü

• NewsGuard
  • Ne yapar?:NewsGuard, haber sitelerinin güvenilirliğini denetler ve doğruluk raporları sağlar. Gazeteciler için sahte haberleri tespit etme konusunda faydalıdır.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, bir haber kaynağını araştırırken NewsGuard’ı kullanarak kaynağın doğruluk seviyesini kontrol edebilirler. Bu, yanlış bilgi yayılmasını engellemeye yardımcı olur.
• ClaimBuster
  • Ne yapar?:ClaimBuster, metinlerdeki şüpheli iddiaları tespit eder ve doğrulama için yönlendirme sağlar. Bu araç, haberlerin doğruluğunu artırmak için önemlidir.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, bir metni ClaimBuster’a yükleyerek içerikteki doğru olmayan iddiaları hızlıca tespit edebilirler. Özellikle siyasî haberlerde doğru bilgilere ulaşmak için kullanışlıdır.

4. Savaş, Çevre ve Kriz Haberciliği

• Google Earth Engine
  • Ne yapar?: Uydu görüntüleri ve harita verileriyle dünya üzerindeki çevresel değişimleri ve savaş bölgesindeki hasarları analiz eder. Bu araç, gazetecilerin savaşın etkilerini görsel olarak daha etkili bir şekilde sunmalarına olanak tanır.
  • Nasıl kullanılır?: Bir savaş bölgesinin uydu görüntüleri yüklenerek, bu bölgedeki altyapı zararları, sivil yerleşimlerin durumları veya çevresel değişiklikler görselleştirilebilir. Bu sayede, gazeteciler savaşın etkilerini daha objektif ve somut verilerle sunabilirler.
• AI-Powered SatelliteImagery Analysis (Orbital Insight)
  • Ne yapar?: Orbital Insight, uydu görüntülerinden yapay zeka yardımıyla, çok daha hızlı ve doğru analizler yapar. Bu araç, askeri faaliyetler, altyapı hasarı ve mülteci hareketlerini izlemek için kullanılır.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, Orbital Insight ile savaş bölgelerinin sürekli takibini yapabilir ve sahadaki durumu görsel olarak belgeleyebilirler. Özellikle savaş bölgelerindeki can kaybı ve altyapı yıkımlarını belgelemek için etkili bir araçtır.
• Bellingcat’s OSINT Tools
  • Ne yapar?: Açık kaynaklardan (sosyal medya, video paylaşımları, uydu görüntüleri vb.) veri toplayarak, savaş suçlarını ve diğer insan hakları ihlallerini araştırır.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, Bellingcat’in OSINT araçlarıyla, sosyal medyada paylaşılan video ve fotoğrafları analiz edebilir, konum bilgilerini doğrulayabilir ve savaş suçlarına dair kanıtlar toplama sürecini hızlandırabilirler.

Çevre Gazeteciliği

• NASA Earth Observatory
  • Ne yapar?: NASA Earth Observatory, gezegenimizdeki çevresel değişimleri takip etmek ve bu değişimleri verilerle analiz etmek için kullanılan güçlü bir araçtır. Çevresel felaketler, iklim değişikliği ve doğal afetler hakkında detaylı bilgiler sunar.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, çevreyle ilgili önemli olayları takip etmek için NASA’nın sunduğu uydusal verileri analiz edebilirler. Örneğin, orman yangınlarının yayılma hızını, buzulların erimesini veya hava kirliliği seviyelerini görselleştirerek, çevresel haberleri somut verilerle destekleyebilirler.
• ClimateImpactLab
  • Ne yapar?: İklim değişikliğinin etkilerini, gelecekteki hava olaylarını ve doğal afetleri tahmin etmek için kullanılır. Bu araç, çevre gazeteciliği için kritik veriler sunar.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, bu verileri kullanarak iklim değişikliği konusundaki haberleri daha bilimsel ve tahminlere dayalı hale getirebilirler. Ayrıca, belirli bölgelerde iklim değişikliğinin potansiyel etkileri üzerine araştırmalar yapılabilir.
• Greenpeace’s AI-poweredEnvironmentalMonitoring Tools
  • Ne yapar?: Greenpeace tarafından geliştirilen bu araçlar, çevresel tahribatları ve doğal felaketlerin etkilerini izler. Özellikle deniz kirliliği, orman yok oluşu ve biyolojik çeşitliliğin kaybı gibi alanlarda faydalıdır.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, bu araçlarla çevreyi izlerken, aynı zamanda çevre felaketlerine karşı toplumu bilinçlendiren içerikler üretebilirler. Ayrıca, gerçek zamanlı çevresel verilerle olayları daha doğru bir şekilde rapor edebilirler.

Kriz Haberciliği

• ArcGIS (Esri)
  • Ne yapar?:ArcGIS, afet bölgesindeki verileri görsel haritalara dönüştüren ve afet sonrası yapılan analizlerle, bölgede yaşayan insan sayısını, hasarı ve yardım ihtiyacını belirlemeye yardımcı olan bir araçtır.
  • Nasıl kullanılır?: Deprem, sel, yangın gibi afetler sonrası ArcGIS ile, afet bölgelerinin haritalarını çıkarabilir ve bu haritalarda, yardım ekiplerinin ulaşması gereken kritik bölgeleri işaretleyebilirsiniz.
• Meltwater (Social Media Monitoring)
  • Ne yapar?:Meltwater, sosyal medya üzerinden yayılan krizle ilgili bilgileri hızlıca analiz eder. Kriz anlarında, yanlış bilgi ve sahte haberlerin yayılmasını engellemek için kullanılır.
  • Nasıl kullanılır?: Kriz anlarında, sosyal medyada yayılan spekülasyonlar ve yanlış bilgiler Meltwater ile izlenebilir. Gazeteciler, doğru bilgiyi hızlıca tespit ederek, bu bilgileri haberleştirebilirler.
• CrisisTextLine& AI-Powered Sentiment Analysis
  • Ne yapar?: Bu araç, kriz durumlarındaki insanların ruh halini analiz ederek, hangi bölgelerde yardım ve destek ihtiyacı olduğunu belirlemeye yardımcı olur.
  • Nasıl kullanılır?: Gazeteciler, afet ve kriz zamanlarında bu araçla, halkın sosyal medyadaki ruh halini analiz edebilir ve hangi bölgelerde yardım çağrılarına öncelik verilmesi gerektiğini belirleyebilirler.