|
Getting your Trinity Audio player ready... |
Doç. Dr. İhsan Tayhani
Cumhuriyet Tarihi Uzmanı, 3 Mart 225
Devrimin yasası, mevcut yasaların üstündedir…”
Gazi Mustafa Kemal / İzmit 192
Cumhuriyetin ilanından yaklaşık dört ay sonra, “3 Mart 1924” tarihinde, TBMM’deki ateşli görüşmelerden sonra, aynı gün kabul edilen 429, 430 ve 431 sayılı yasaların ruhunu ve anılan yasalarla güdülen ereğin (amacın) ne olduğunu anımsa(t)makta yarar var.
429 sayılı yasayla “Şer’iye, Evkaf ve Harbiye (Genelkurmay) Vekâleti” kaldırılmış, 430 sayılı yasayla “Tevhid-i Tedrisat” (Öğretim Birliği) gerçekleştirilmiş ve 431 sayılı yasayla da “halifelik” makamı yok sayılmıştır. Söz konusu bu yasalar, laik devlet ve laik eğitim düzenine geçişimizin önemli kilometre taşlarıdır.
429 sayılı yasa ile Osmanlı kalıtı (mirası) yarı teokratik – şeriat ve Mecelle kaynaklı mahkemeler – yargılama düzenine son verilir ve demokratik hukuka işlerlik kazandırılır. Uzantısı olarak; Diyanet İşleri Reisliği’nin kurulması ve Genelkurmay’ın da Savunma Bakanlığı’na bağlanması ile birlikte siyasetin dinden, askerin de siyasetten uzakta durmaları sağlanmış olur.
430 sayılı yasa ile mahalle mektepleri, yabancı misyoner okulları ve dinsel program ağırlıklı dönemin devlet okulları gibi çoklu oluklardan beslenen eğitim-öğretim dizgesine son verilir ve medreseler kapatılır. Arkasından bütün eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığına bağlanarak öğretimde birlik sağlanır.
431 sayılı yasa ile de Halife Ömer’den sonra siyasal cinayetlerin önünü açmış olan, ilerleyen süreçte ise İslam dünyasının en büyük düşünürü İbn Haldun’un nitelemesiyle; salt bir krallık veya imparatorluk benzeri saltanat makamına dönmüş bulunan halifelik orunu (makamı) ilga (yok sayma) edilmiş ve Osmanlı hanedan ailesi de yurt dışına çıkarılmıştır.
***
Bir sonraki atılım, yeni Türkiye’nin laik düzenini perçinleyecek olan öbür yasaları kısa aralıklarla yapmak olmuştur. Devrim yasaları olarak anılan sekiz yasayı, gerekçeli olarak güvence altına alan Anayasanın 174. maddesinde; “3 Mart 1924” tarihli ve 430 sayılı Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) yasası birinci sırada anılır.
***
Yazımızın başlığını oluşturan soru ile birlikte, bugün bu devrim yasalarının neresinde olduğumuzun yanıtını vermek gerekirse; evet, yasalar yürürlükte ve henüz kaldırılmış değil!
Ancak son 22+ yıllık AKP uygulamaları ile kevgire dönmüş durumda, dahası yok hükmünde!
Genel olarak laik hukuk, laik eğitim ve laik yaşamı ortadan kaldırmaya yönelik kararlar ve uygulamalar sıradanlaşmış durumda! Somut yıkım örneklerini görmek için son birkaç yıllık ve/veya aylık gazete haberlerine –havuz medyası değil!– bakmak yeterlidir. Bir milletvekilinin, TBMM kürsüsünden “Kemalizmin” zehir olduğu yolunda kin kusması; partisi Hüda Par’ın, Diyarbakır’da düzenlediği Kürt Çalıştayı sonuç bildirgesinde devletin, Şeyh Said-i Palevi’den özür dilemesi ve anayasanın 66. maddesinde yer alan “Türk vatandaşlığı” tanımının yeniden düzenlenmesi ile
- Sykes-Picot Anlaşması uyarınca yurt (misak-ı milli) sınırlarının güncellenmesi gibi çekinmez (hadsiz!) (AS: ve Anayasa ve meşruluk dışı) istemleri ise henüz güncelliğini yitirmedi!
Bu durumda bırakınız 3 Mart devrim yasalarının yürürlüğünü ve anayasanın işlerliğini, artık Laik Atatürk Cumhuriyet’inin varlığı bile tartışmalı duruma gelmiştir!
Osmanlı gibi “ulussuz bir devlet” (Berkes, 2019, s. 224) (Padişahın tebaası-kulları!) oluşturma yolunda dolu dizgin ilerlenmektedir.
Bugün olup bitenlere, gizli ya da açık niyet ya da niyetsizliklere bakıp da kahrolmamak olanaksız!
Büyük Atatürk’ün devrim ve ideolojisini, ilkelerini yürekten benimsemiş ve özümsemiş kurum, kuruluş ve yurtsever kitleler, senlik-benlikten ivedilikle arınıp bir araya gelerek
ülkeyi, bu ürkütücü eşikten döndürmenin tarihsel sorumluluğunu üstlenmelidirler.
Aksi durumda; değerli ozan Aşık Mahzuni’nin, o çok sevdiğimiz ve bireysel olarak sıklıkla mırıldandığımız
- “Bir daha gel gel Samsun’dan, sarı saçlım, mavi gözlüm! Nerdesin, nerde ?”
sözleriyle bezediği, yürek titreten güzel türküsünü toplu olarak söylemek durumunda kalabiliriz!
