Cevat Baran Çaydaş
Zonguldak şehir merkezindeki tarihi A Tipi Konukevi’nin kütüphaneye dönüştürülmesi planı tartışma konusu oldu. Neredeyse bir asırlık tarihi bina, geçmişte yerli ve yabancı devlet adamlarını konuk etmesiyle biliniyor. Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait tarihi bina Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilip, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne tahsis edildi. Tarihi bina, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından da il halk kütüphanesi olarak değerlendirilmek isteniyor. Ancak TMMOB Zonguldak il yöneticileri binanın dokusunun bozulacağı endişesiyle karşı çıkıyor. 9. Köy, şehirde devam eden kütüphane mi yoksa müze mi olmalı tartışmalarını uzmanlar ile konuştu.
Daha önce Atatürk Kültür Merkezi’nde yer alan il halk kütüphanesinin, Milli Saray niteliğinde olan TTK A Tipi Konukevi’ne taşınması gündemde.
Ancak içerisinde çok sayıda antika eşyanın da yer aldığı tarihi binanın, Zonguldak İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’ne bağlı il halk kütüphanesi olarak planlanmasına itiraz edenler var.
TMMOB Mimarlar Odası Zonguldak İl Temsilcisi Ece Bakioğlu, Zonguldak Kent Konseyi Kent Tasarımı ve İmar Çalışma Grubu Başkanı Derya Aydan ve yerel tarih araştırmacısı Ekrem Murat Zaman, 9. Köy’e yaptığı açıklamada söz konusu yapının tarihi değerinin yüksek olduğunu, bu yüzden iç ve dış mimarisinin korunması gerektiğine dikkat çekerek, tarihi binanın kütüphaneye dönüştürülmemesi gerektiği görüşünü paylaştı.
“A Tipi Konukevi kültür mirasıdır”
Ekrem Murat Zaman
Yerel tarih araştırmacısı Ekrem Murat Zaman, A Tipi Konukevi’nin kültür varlığı olarak koruma altına alındığını, geçmişte İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi ve eşi Prenses Süreyya da dahil olmak üzere çok sayıda yabancı ve yerli devlet insanı ağırlamış olduğunu belirtip, “Bu yapı işlev kazandırılarak tüm nitelikleriyle korunmalıdır. Çevresine zarar vermeyecek şekilde ‘işlev’ kazandırılmalıdır. Kültür mirası olarak varlığını sürdüren A Tipi Konukevi’nin kütüphane yapılmak istenmesini kesinlikle tasvip etmiyorum. Buranın kütüphaneye dönüştürülmesi vicdanları yaralayacaktır, alınan bu yanlış karardan ivedilikle dönülmelidir. Bu yapıyı gelecek kuşaklara miras olarak bırakmamız bizlerin asli görevlerinden birini teşkil etmektedir. Milli Saray niteliğindeki bu tarihi yapının kütüphaneye dönüştürülmesi uygun değildir. Kent merkezinde kütüphane için alternatif yer çok var” dedi.
“Müze olmaya uygun”
Ece Bakioğlu
“Bu karardan acilen vazgeçilmeli” diyen Mimarlar Odası Zonguldak İl Temsilcisi Ece Bakioğlu da, “A Tipi binası kütüphane yapısına dönüştürülürken içerideki pek çok yapı elemanına zarar verilebilecek uygulamalar olabilir, hatta yapı aktif ziyaretçiler ile de zarar görebilir. İçerisinde bulunduğu mekan ile özdeşleşmiş antika eşyalar kütüphane fonksiyonuna uymadığı için boşaltılacak, uygun koşullar altında saklanmazsa bir depoda unutulup çürüyüp gidecektir” dedi.
Bakioğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“A Tipi Konukevi, yerel mimar ve ustalarca üstün işçilik ile yapılmış, dönemine has çok özel mimari, ahşap işçiliği ve koleksiyonu ile kent müzeleri içinde ‘Tasarım Müze Ev’ kategorisine en uygun mimari yapıdadır. Bununla birlikte, Zonguldak’ın tarihi hikayesinin bir kesitini ve Cumhuriyet sonrası Türkiye dönemini vurgulamasından dolayı ‘Dönemsel’ veya ‘Yaşamsal Müze Ev’ sınıfına girmektedir.”
Zonguldak Kent Konseyi Kent Tasarımı, İmar ve Çalışma Grubu Başkanı Derya Aydan ise A Tipi Konukevi’nin müze ev olarak değerlendirilmesinin Zonguldak’ın turizmine de faydası olacağını belirtti:
“Söz konusu bina, Cumhuriyet sonrası Türkiye’nin ilk mimari estetik anlayışını yansıtan özelliklere sahip. Yerel ziyaretçinin yaşadığı şehirle olan bağını ve farkındalığını güçlendirecek, bununla beraber Zonguldak’ın gelecek kalkınma planlarında artan değer olan turizm sektörüne katkı sağlayacaktır. Hiçbir düzenleme yapılmaksızın olduğu haliyle bile ziyarete açılabilecek, zaten sahip olduğu bu özellikler ile halihazırda bir müze evdir TTK A Tipi Konukevi.”
