Türkiye’yi yasa boğan Kahramanmaraş merkezli depremlerde binlerce bina yıkılırken yapılarda kusur olup olmadığı konusu gündemde.
Enkaza dönen birçok binanın satış sitelerinde yer alan bilgilerde “birkaç yıllık yapılar olduğu ve depreme dayanıklı yapıldığı” belirtiliyor. Ancak depremde bu binaların birçoğu yan yatarak, kum gibi dağılarak ya da üst üste çökerek yıkıldı.
Konunun uzmanları binaların yıkılış biçimlerine göre yıkıma neden olan kusurları değerlendirdi.
“ATIN BİNİCİSİNİ ATMASI GİBİ”
İnşaat Mühendisleri Odası üyesi Şeref Alpago kamuoyunun gündeminde yer alan rezidanslarla ilgili çarpıcı yorumlarda bulundu. “İki yıllık olan ve depreme dayanıklı olduğu söylenen ancak yıkılan bir rezidans var” diyen Alpago, şöyle konuştu: “
Tahminlerimi söylüyorum, bodrum katında otopark yapmak için buranın kolonları kesildi. Bu depremde devrilen binaları gördük. Resmen atın sırtından binicisini atması gibi binayı deviriyor zemin. Çünkü o binanın temeli binaya göre iyi hesaplanmamış ya da iyi uygulanmamış. Bir de bir anda olduğu gibi yığılan ya da göçen binalar var. O tamamen yapının kalitesiz olduğunu gösteriyor. Kolonların ve kirişlerin yukarıda kenetlendiği noktaya birleşim noktası diyoruz. Bu nokta açılırsa, koparsa, kolonlar bir kürdan gibi devrilmeye başladığında bina toptan çöküşe geçiyor. En kötüsü ve ağırı bu.”
“BETON KÖTÜ”
İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. Beyza Taşkın ise yıkılan binalarda birçok yetersizliğin olduğunu kaydetti.
Taşkın, “Dönme tarzında göçmeleri biz yumuşak zeminli yerlerde görüyoruz. Yani deprem esnasındaki titreşimler nedeniyle taşıma gücü zayıf olan zeminlerde sıvılaşma denilen veya aşırı oturma denilen bir olay oluyor. Buna, ‘overturning’ deniyor. Dolayısıyla yetersiz temelden kaynaklı hasarlar meydana geliyor“ dedi.
Taşkın, “Ara katları üst üste çökmüş, üst katları yıkılmayan hasarlar için ise kesin ve net olarak şunu söyleyebiliriz ki deprem yükü binayı etkileyince en alt katta kesme kuvveti oluyor ve söz konusu tablo meydana geliyor. Tamamen kum gibi dağılan binalarda ise malzemenin kötü olması temel etken” ifadelerini kullandı.
“UYGUN YAPILMADI”
Binaların satış ilanlarında yönetmeliklere uygun olduğunun yazıldığını ancak gerçekte böyle olmadığını vurgulayan Taşkın: “Bu yapıların gerçekte uygun denetimleri yapılsaydı, standartlara uyulsaydı uygun binalar belki yine hasar görürlerdi ama insanları öldürmezdi” yorumunu yaptı.
