|
Getting your Trinity Audio player ready... |
“Cumhuriyet, erdemli insanların yönetimidir”. Montesquieu
Eski Yunanlılardan günümüze gelinceye kadar cumhuriyet, İlk Çağ'da Yunan şehir
devletleri, Ortaçağ'da Venedik, Cenova, Floransa gibi devletçikler için kullanılan bir
deyimdir.
Fakat, yurttaşlarına özgürlük ve eşitlik tanıyan gerçek halk yönetimi, ancak Fransız
İhtilali’nden sonra gerçekleşme yoluna girdi.
Çağımızın cumhuriyeti özgürlük ve eşitlik gibi iki ana kavramdan başka, devlet
başkanlığı, yasama, yürütme ve yargı organları gibi temel kurumlara dayanmaktadır.
Sözcük anlamı ise:Cumhurun tarafında olmak, halkın yanında olmaktır. Bütün
yurttaşlar birbirine eşit uzaklıkta ve yakınlıktadır. “Nitelikli” çoğulculuk asıl önemli
olan kavramdır.
Fikrinin temelinde insanın kaderini başka insanların veya doğanın insafına terk
etmemek yatmaktadır.
Cumhuriyet rejiminde egemenlik ulusa ait olmaktadır. Devlet başkanları ya doğrudan
ya da dolaylı olarak halk tarafından belli bir süreliğine seçilmektedir.
Cumhuriyeti destekleyen Atatürk ilkesidir cumhuriyetçilik. Cumhuriyetçilik, devlet
yönetiminde cumhuriyetin bulunmasını getirmektedir.
Bu ilke, iktidarın dinsel kökenli olmaktan çıkmasıyla Laiklik ilkesiyle, meşruluğunun
temelini halk desteğinin oluşturmasıyla da, Halkçılık ilkesiyle yakın bağı vardır.
Siyasal iktidarın dinsel kökenli olmaktan çıkması, laikleşmesi, siyasal rejimin
çağdaşlaşmasıdır.
Vatandaşların yönetime etkin bir biçimde katılmasının sağlanmasını amaçlayan
anlayıştır.
Halkın kendi kendini yönetmesi ilkesini savunur. Çok partili sistemi öngörmektedir.
Devrimimizin siyasal görüntüsüdür.
Cumhuriyetçilik ilkesi, yeniden kurulan Türkiye Cumhuriyeti devletinin bir yönetim ve
rejim biçimi olarak tesbit edilmiş prensibine dayanır.
Ulusumuzun;milli mücadele yıllarının başından itibaren ortaya çıkan padişahlığın
monarşik mutlakiyet rejimine karşı duyulan tepkinin sonucudur.
Cumhuriyetçilik ilkesi; TBMM’nin açılışı (1920), Saltanatın kaldırılması (1922), ve
cumhuriyetin ilanı (1923) adımlarıyla gerçekleştirilmiştir.
Cumhuriyetçilik, demokrasiye -herkesin kanun önünde eşitlik prensibine, seçme ve
seçilme, temel hak ve özgürlüklere- yer vererek demokrasi bilincini yerleştirmeyi ve
geliştirmeyi amaçlar.
Halkın egemenliğine dayanır. Yöneticiler halkın oyunu alarak seçilir. Bağımsızlık ve
ulusal egemenlik büyük önem taşır.
Yüceltmek , ileri götürmektir.Cumhuriyeti savunmak ve yaşatmak demektir. Saltanatın
ve monarşik yönetimlerin karşısındadır. Temelde demokratik uygulamaları esas
almaktadır.
Halkın siyasal anlamda belir bir olgunluk düzeyine erişmesine katkı
sağlamaktadır.Ülkeyi demokrasi ışığıyla aydınlatan bir anlayışı getirir.
Cumhuriyetçilik halkın bir bütün olarak karar verici ve yönetici irade olmasını
sağlamanın ilkesidir.
Aynı zamanda halkın egemenliğini tekrar emperyalizme teslim etmemenin ve rejimi
emperyalizmin destekleyenlere karşı korumanın ilkesidir.
İnsana çağdaşlığı ve uygarlığı sunmayı amaçlar.Gelişime,bilimsel yeniliklere açık olmayı
getirir.Cumhuriyetçiliğin ilk ana ilkesi yurttaşlıktan yana olmadır.
Halk kitlelerinin daha fazla devlet yönetiminde etkin olmasını getirir.Hak ve
özgürlüklerin en üst düzeyde gerçekleştirilebileceği bir özgürlük düzenini savunmaktır.
Fikir serbestliğinden yanadır.İnsan haklarına saygı esastır. Aklın ve mantığın egemen
olduğu sistemdir.
Özgür KARAKAYA
ozgur694@hotmail.com
