|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesi, mülteci krizi, pandemi döneminde yaşanan sorunlar ve orman yangınlarının getirdiği ekonomik kayıplar sebebiyle ekonomik darboğaz unutulsa da, Üretici Fiyat Endeksi’ndeki yükseliş ile beraber temel tüketim ürünlerinde ciddi fiyat artışlarının yaşanması kuvvetle muhtemeldir. Pandemi dönemindeki yasakların sona ermesiyle beraber enflasyon verilerinde ciddi artışlar görüyoruz. Temmuz ayı ÜFE rakamlarının yüksek seyretmesi birçok açıdan büyük önem arzetmektedir. En son benzer verilere 2018’in Ekim ayında rastlamıştık. Bu durum turizmden umduğumuzu bulamadığımızın resmiydi ve 2018 yılında pandemi hayatımızda mevcut değildi.
Teknik grafiklerde, önümüzdeki aylarda ciddi darboğazların yaşanması sebebiyle döviz kurlarındaki dalgalanmanın devam edeceğini söyleyebiliriz.
ABD’de enflasyon rakamları pandemi sebebi ile yükselmişken, var olan parasal genişlemeye ek 3.5 Trilyon dolarlık bir ekonomi paketi açıklandı. Açıklanan yeni parasal genişleme planına pandeminin durumuna göre karar verilebilir, fakat virüsün mutasyon geçirmesinden ötürü, toplumlar üzerindeki çekingenlik ve insanların kendini koruma içgüdüsü halen devam etmektedir. Bu durum bir takım harcamaların kısıtlanması ve genelde eğlence ve yeme içme sektörüne aktarılması demektir. Eğlence sektörü bazında ise belli başlı sınıflar ön plana çıkmaktadır. Pandemi öncesi ve sonrası süreci incelediğimizde, eğlence sektörlerinin değiştiğini, bu süreçte Youtube, Instagram, Netflix, HBO, Amazon Prime, Sony Playstation, oyun bilgisayarları ve OEM markaları gibi platformların popülerliğini artırdığını görüyoruz. Bilişim ve İnternet sektörlerindeki parasal büyüme verileri göz önüne alındığında GAFAM ve benzeri şirketlerin yüksek meblağlardaki kar rakamları bu durumu açıklamaktadır.
Covid-19, toplumsal davranışları 2 yıl gibi kısa bir sürede ciddi şekilde değiştirmiş olmasından ötürü, birçok sektörün ekonomik darboğaza girmesi kuvvetle muhtemeldir. Konuyu özetlemek gerekirse bazı sektörler tarih olacak ve daralma yaşayan sektörler, küçülme nedeniyle, ürün ve hizmet taleplerine yetişemediği için bu ürün ve hizmetlerin fiyatları aşırı bir şekilde zamlanacaktır.
Diğer yandan Enerji üretimindeki, döviz artışlarının etkisi, enerjide büyük oranda dışa bağımlı olmamızdan kaynaklı kısır bir enflasyon döngüsüne girmiş bulunmaktayız. Muğla ve Antalya çevresindeki yangınlar, sadece 2021 senesinin turizm gelirlerini etkilemekle kalmadı, başta arıcılık sektörü olmak üzere, yanan köyler, yerleşim yerleri, bağ ve bahçeler, zeytinlikler, çam balı üretimi, küçük ve büyükbaş hayvancılık gibi birçok sektör derinden etkilendi ve etkilerini henüz görmedik. Ekim ve Kasım aylarında, söndürülmemiş yangınların etkilerini bal, çam fıstığı, küçük ve büyükbaş hayvan ürünlerinin fiyat etiketlerinde görebiliriz. Bu ürünlerde çoğunluk temel gıdalar için ana mamuller olduğundan, gıda enflasyonu beklenmedik şekilde yükselecektir. Tüm dünyada dolar bolluğuna bağlı olarak emtia fiyatlarında ciddi bir yükseliş eğilimi var. Çip üretimindeki tedarik ve imalat krizi fabrikalara ‘’Force Majeure’’ ilan ettirebilir. Kısa vadede, borçlanmaktan, gereksiz para harcamaktan vazgeçmek gerekiyor.