|
Getting your Trinity Audio player ready... |
Uzm. Dr. Mustafa TORUN
Klinik Mikrobiyoloji Ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı
mtorun3@gmail.com
NEZLEYİM DEYİP GEÇMEDEN,
DELTA VARYANTINI ASLA UNUTMAYALIM.
KORONAVİRÜS VARYASYONLARINA DEVAM EDİYOR…
Bazen tıbbi konulara başlık atarken, nasıl bir başlık atayım ki anlatacağım konuyu en iyi temsil etsin diye endişelenmiyorum desem yalan olur. Çok iyi anlaşılsın diye çabalarken, bilimsel içeriğinden koparım diye de korkuyorum.Yukarıdaki başlıklar biraz uzun olsa da herhalde konuyu en iyi temsil eder gib. Bugünlerde Covid-19 enfeksiyonu’nun ülkemizde TEPE Yapması” gündemde iken, maalesef üzülerek belirteyim ki en güzel yörelerimiz de “Orman Yangınları ” başladı.Yazımı hazırlarken yangınların devam ettiğini ,toplumun acı bir şekilde bunu çaresizlik içinde seyrettiğini görüyoruz…
Bu duruma gelmemizin nedenini sorarsanız; Elbette siyasi derim. Bütün dünya Küresel Isınmaya ve Orman Yangınlarına karşı önlemler alırken,biz adeta geçmiş dönemlerde ki önlemleri intikam alırcasına kaldırıp,bunları özelleştirmeye çalıştık. Orman Yangın Önlemleri ile Yangın söndürme Kurumları nasıl siyasi olarak kaldırılmış veya işlevleri azaltılmış ise, çözümün de siyasi olduğunu belirtmekte yarar var..Çoğunlukta biliyor ki dünyada örneği olmayan bu antidemokratik yapıdan biran önce kurtulmadığımız sürece heralanda dibe batmaya devam edeceğiz…
Gelde efkarlanma!..
*
Bakın Amasyalı “Aşık Özlemi'”türküsünde ne söylüyor?
BUGÜN BENİM EFKARIM VAR ZARIM VAR.
DEĞME FELEK DEĞME TELİME BENİM.
DEĞME ZALIM DEĞME TELİME BENİM.
*
Gelelim konumuza.
Bugün sizlere çok önemli enfeksiyonlardan biri olan boğaz ve bademciğin akut iltihabından yani tıptaki adı ile “Akut Tonsillofarenjit’ten” bahsedeceğim. Biliyorsunuz şu sıralarda yaygınlaşan DELTA VARYANT’ı ile kendini gösteren Covid-19 enfeksiyonu’da kendini Akut Tonsillofarenjit ile gösterebilmektedir.O zaman daha önceki bilgilerimizi de tekrarlayarak konuyu gözden geçirelim.
*
Boğaz enfeksiyonu deyip ciddiye almaz isek, bu tablonun komplikasyonları (yan etkileri) bizleri sıkıntıya sokabilir. Bu karışık konuyu elverdiği ölçüde yalın anlatmaya çalışalım.
*
Akut Tonsillofarenjit: Boğazın ve bademciklerin mikroorganizmalarla oluşan akut( ivegen) enfeksiyonu dur.
ETKENLERİ NELERDİR?
Soğuk algınlığı ve girip yapan tüm virüslerle birlikte streptokokların bazı cinsleri, korinobakteriler, yersinyalar, anaerobik bakteriler, uçuk ve öpücük hastalığı yapan virüsler ile KORONAVİRÜSLER akut tonsillofarenjit yapabilir. Ayrıca Koksakivirüs, Sitomegalovirüs, HIV-1 (AIDS hastalığı etkeni), Bel Soğukluğu yapan Gonokoklar, Frengi nedeni olan Treponema pallidum ile, nedeni bilinmeyen bazı hastalıkları (aftöz stomatit, Behçet Hastalığı, Steven Johnson Sendromu�) unutmayıp, akıldan çıkarmamak gerekir.
*
BULGULARI NELERDİR?
Bademcik iltihabının en önemli nedenlerinden biri olan Streptokoklarla (Genellikle A grubu Beta Hemolitik Streptokok) olan Tonsillofarenjit belirtilerinden en baştakilerini şöyle sıralayabiliriz.
*Baş ağrısı,
*Boğaz ağrısı,
*Yutmada zorlanma ve yutma güçlüğü,
*Ateş,
*Ön boyun bölgesinde lenf bezi büyümesi,
*Bademcik ve boğazda belirgin kızarma (hiperemi) ve eksuda (iltihap hücrelerinden oluşan zar) gözlenebilir.
Eğer virüslerle özellikle şu sıralarda gündemimizde olan DELTA VARYANTINI İÇEREN COVİD-19 ENFEKSİYONUNA NEDEN OLAN KORONAVİRÜS İLE OLAN BİR BADEMCİK VE BOĞAZ ENFEKSİYONU SÖZKONUSU İSE(Delta varyantına bağlıTonsillofarenjit ise)
•Burun akıntısı,
•Ses kısıklığı,
•Küçük veziküller (içi sıvı dolu kesecikler),
•Ağızda yaralar,
•Konjonktivit (göz iltihabı),
•Öksürük,
•İshal,
•Ağız mukozası yangısı gözlenebilir.
•Koku ve tad alma duyusunda azalma (Olmayabilir).
*
NASIL TANIYA VARALIM?
Şu sıralarda yukarıda saydığımız bulgular ile gelen hastalarda öncelikle DELTA VARYANTINA BAĞLI COVİD-19 ENFEKSİYONUNU ekarte etmek gerekir. İyi bir öykü, fizik muayene ile zaten akut tonsillofarenjit tanısı koymak kolaydır. Ancak burada önemli olan viral mi? bakteriyel mi? Onun ayrımını Covid-19 PCR testibile gerekirse Toraks Bilgisayarlı Tomografi araştırmasını unutmamak gerekir. PCR testi negatif çıksa da tekrarlamak ve Delta VARYANTINA Özgül revize edilmiş test ile tanıya varmak önemlidir. Çünkü etken virüsler ise antibiyotik vermemek gerekir. Bakteriler içinde en sık görülen “A grubu beta hemolitik streptokok” olduğundan, belirlemek için boğaz sürüntü örnekleri alınıp ya hızlı antijen testi, ya da kültür yapılmalıdır. Kültür biraz daha geç sonuç veren bir işlemdir. Bazı virüsler için kan testleri yapmak gerekebilir.
*
DELTA VARYANT düşündüğümüz Covid-19 enfeksiyonu’nun tedavisi yan bulguları yoksa destekleme tedavisi uygundur..Diğer virüslere bağlı olanlarda da yine bulgulara yönelik destekleme tedavisi verilir. Bakteriye bağlı olanlarda destekleme tedavisinin yanında Boğaz kültürü ve boğazdan yayma yapmak,buna uygun antibiyotik de vermek gerekir.
Etken A grubu beta hemolitik streptokok ise genellikle seçeceğimiz tedavi uzun etkili (Benzatin penisilin) penisilin tek doz ya da on günlük ağızdan alınan penisilin kullanmaktır. Penisilin alerjisi varsa eritromisin grubu makrolit antibiyotik kullanılmalıdır. Eğer kültürde A grubu Beta Hemolitik Streptokok sözkonusu ise;Tedavide önemli olan Akut Romatizmal Ateş ve diğer yan etkileri önlemektir. Onun için erişkinlerde tek doz Benzatin Penisilin -G 1.200.000 ünite İM ( intra muskuler-adale içine) yapmak, ya da 4 eşit doza bölünmüş Fenoksi Metil Penisilin(4×250 mg veya 2×500 mg) 10 gün kullanmak gerekir. Çocukları da aynı ilaçları çocuk dozlarında vermek şartı ile tedavi edebiliriz. Difteri, Herpes, HIV v.b. özel mikro organizmalarla olan tonsillofarenjitlerin tedavisi bu hastalıkların özgül tedavisi ile aynıdır.
*
YORUM VE ÖNERİLERİMİZ NE OLMALI?
Birçok virüs ve bakteriye bağlı olarak gelişebilen, ayrıca mikrobiyal olmayan bazı hastalıkların seyri sırasında da görülebilen �AKUT TONSİLLOFARENJİT’lerin sık olması, yan etkilerinin ciddi sorunlara yol açması nedeni ile bu konuda toplumun bilinçlenmesi görevi özellikle ilk planda biz sağlıkçılara düşmektedir. Her mikroorganizmanın yaptığı tablo farklı olup, çocukluk yaş grubunda daha fazla olmak üzere Akut Tonsillofarenjitlerin yüzde 80�e yakını virüslerle, geri kalanın çoğu bakterilerle (en önemlisi ve ciddi yan etki oluşturan, Akut Romatizmal Ateşe yol açan, halk arasında beta denen A grubu Beta Hemolitik Streptokoklar) olmaktadır. Yüksek ateş, boğaz ve bademciklerde belirgin kızarma, ağrı, ağız ve ciltte kırmızı döküntüler olayın bakteriyel olma ihtimaline işaret eder, bir yandan laboratuar testleri ile bunu teyit ederken bir yandan da yukarıda belirttiğim tedaviyi yapmak gerekir. Antibiyotiklerin en çok kullanıldığı sorunlardan olan, eskiden üst solunum yolu enfeksiyonu, halk arasında boğaz enfeksiyonu diye adlandırılan bu grup hastalıklarda hele içinde bulunduğumuz bugünlerde DELTA VARYANTINA BAĞLI COVİD-19 ENFEKSİYONUNU EKARTE ETMEK GEREKİR. Gelişigüzel test yapmadan,akılsızca antibiyotik kullanımına dur diyelim.
*
Ülkemiz yangınlar ve pandeminin Pik yapması ile boğuşurken, gözlerimiz yine yaşlarla doldu… Umarım yangınları ve pandemiyi Elele vererek önlemeye çalışırız…
İnsanımız en kısa zamanda özlediği demokrasiye kavuşması dileklerimle…
*
Sözlerimizi güzelim türkümüz ile bitirelim.
GÖZLERİM YAŞLI DA DOST DOST, İÇİM KAN AĞLAR.
Sevgilerimle…
