|
Getting your Trinity Audio player ready... |
Uzm.Dr.Mustafa Torun(Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı)
Pandemi sürecinde 65(+) ve üzeri yaş grubu gün geçmiyor ki tartışılmasın..Dünya nüfusunun(7.8 milyar) %8’i bu gruba girmektedir.Bunların %49’u kırsal kesimde yaşamaktadır..Ülkemizde ve dünyada giderek artan yaşlı nüfus, beraberinde birçok sorun getirdiği gibi, Enfeksiyon hastalıklarında ve özellikle COVİD-19′ da birçok değişiklik ve artış getirmiştir. Biz bu yazımızda teknik terminolojiden kaçınarak, yalın bir şekilde konuyu anlatmaya çalışacağız.Umarım amacımıza ulaşırız.
YAŞLILIK (65 YAŞ VE ÜZERİ)’DA NELER OLUYOR?
Yaşlılıkta bağışıklık sisteminde; daha çok hücresel yanıt yetersizliği belirgin olmakla birlikte, buna paralel olarak hümoral (sıvısal) yanıtta da bozukluk olmaktadır.
YAŞLILIKTA COVİD-19 VE DİĞER ENFEKSİYONU KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER NELERDİR?
• BAĞIŞIKLIK SİSTEM DEĞİŞİKLİKLERİ
• DOKU VE ORGANDA DEĞİŞİKLİKLER
• SÜREGELEN HASTALIKLAR
• SOSYAL ÇEVRE
YAŞLILIKTA DOKU VE ORGAN BOZUKLUKLAR:
• Mide asidinde azalma
• Bağırsak çalışmasında azalma
• Solunum sisteminde işlev bozukluğu
• Reflekslerde bozulma
• Derinin yağ ve su içeriği kaybı
• Yerel salgılamalarda azalma
• Böbrek ve karaciğer işlevinde azalma
• Rahim sarkması, mesane baloncukları, prostat büyümesi
• Kemik yoğunluğunda azalma
YAŞLILARDA EN SIK GÖRÜLEN SÜREGEN HASTALIKLAR :
•DM (Şeker hastalığı),
•KOAH,
•Ateroskleroz (Damar sertliği),
•Prostat hipertrofisi (Büyümesi),
•Dejeneratif (Kireçlenmeler) eklem hastalıkları, •Demans (Çökkünlük),
•Nörolojik sorunlar,
•Süregelen hastalıklarda kullanılan ilaçlar, •Hareketsizlik,
•Beslenme bozukluğu,
•Aspirasyon,
•İmmünosuresif (Bağışıklığı baskılayıcı) ilaç kullanımı,
•Kateter uygulaması,
•Eklem protezleri; Enfeksiyonları arttırıcı, ağırlaştırıcı rol oynarlar.
YAŞLILIKTA GÖRÜLEN ÖNEMLİ ENFEKSİYONLAR VE ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
• Akciğer enfeksiyonları (Grip sonrası bakteriyel pnömoni, Aspirasyona bağlı pnömoni,Covid-19 pnömonisi),
• İdrar yolları enfeksiyonları,
• TÜBERKÜLOZ (akciğer ve akciğer dışı),
• Sepsis (Kan zehirlenmesi),
•Zona,
•Habis kulak iltihabı…
YAŞLILIKTA AĞIR SEYREDEN ENFEKSİYONLAR NELERDİR?
•Covid-19 Enfeksiyonu,
•Grip,
•Zatürree ve kana mikrop karışması,
• Bakteriyel menenjit,
DİKKAT: YAŞLILARDA GÖRÜLEN EN ÖNEMLİ ÖZELLİK; BULGULARIN ALIŞILMIŞIN DIŞINDA OLMASI ,SİNSİ VE GİZLİ SEYRETMESİDİR. ONUN İÇİN TEDAVİDE GEÇ KALMAYALIM!
YAŞLILARDA ENFEKSİYON KLİNİĞİNDE FARKLILIKLAR NELERDİR?
• Önceki halinde değişme
• Bilinçte bozulma ya da güçsüzlük
• Ateş düşüklüğü (%5-50) veya normaldeki ateş düzeyinde artma..
Ateşi berlirlemek için günümüzde en iyi yöntem kulak zarından ölçüm yapmaktır.
TANIDAKİ GÜÇLÜKLER NELERDİR?
• Artrit’e (Eklem İltihabı) bağlı ense sertliği,
• KOAH/Süreğen tıkayıcı akciğer hastalığı)´da saptanan Akciğer sistem muayene bulguları,
• Kalp damar sisteminde yaşla beraber gelişen değişimlere bağlı üfürümler,
• Deride yaşla birlikte turgorun(Elastikiyetin) azalması,
• Beyaz küre (İltihap Hücreleri) artışı beklenenden düşük olabilir (%32-49 oranında ciddi enfeksiyona rağmen beyaz küre artışı olmadığı gözlenmiştir.),
• Pnömoni klasik bulgular dışında halsizlik, bilinç durumunda bozukluk, gibi bulgularla başlayabilir. Çarpıntı, solunum çekilmesi diğer bulgular olabilir.Covid-19 pnömonisinde bulgular sahada sinsi ve belirtisiz olabilir..
• İdrar yolu enfeksiyonlarında ateş olmayabilir. Bulantı, kusma, karın ağrısı, solunum güçlüğü ön planda gözlenebilir. İdrarda iltihap, yaşlı kadınlarda menopoz sonrası nedenlerle enfeksiyon olmadan da gözlenebilir.
• Tüberküloz; klasik bulgular dışında bulgular ve kilo kaybı görülebilir, Tüberküloz cilt testi, birincide negatif olabilir. Bir hafta sonra tekrarında (bazılarında 3. ve 4. tekrarında) pozitifleşebilmektedir.
YAŞLILARDA COVİD-19 VE DİĞER ENFEKSİYONLARIN ÖNLENMESİ İÇİN NELER YAPILMALI?
•Maske,mesafe ve hijyen(Özellikle Covid-19 ve diğer solunum yolu ile geçen enfeksiyonlarda)
• Düzenli sağlık kontrolü
• Beslenme
• Kronik hastalıkların tedavisi
• Deri ve mukoza bütünlüğünü koruma
• Vitaminler (A,E,C,B) ve mineraller (çinko)
• Aşılama (Tetanoz, difteri, zatürree, grip aşısı, özel durumlardaki aşılar)
YORUM VE ÖNERİ: İçinde yaşadığımız Korona pandemisi gözönünde bulundurularak,yukarıda saydığım temel değişimleri göz önüne alınıp, buna göre yön çizilmesi gerekir. Koruyucu Hekimliğin en önemli alanlarından biri olan yaşlıların enfeksiyonlardan korunması için temel olan; “Sağlıklı beslenme, hareket, sosyokültürel çevrenin düzenlenmesi, aşılama ve yaşlıların Eğitimi”dir. Bunların sağlanması için sağlığın kamulaştırılması ve biran önce Sosyalizasyonu gerekir. Hasta yaşlıların sağlıklı koşullarda tedavisi ve rehabilitasyonu altı çizilmesi gereken noktalardır…
Sözümüzü güzel bir Malatya türküsü ile bitirelim…
Mevlam birçok dert vermiş
Beraber derman vermiş
Şu onulmaz derdime
Neden ilaç vermemiş
Sevgiler..
