|
Getting your Trinity Audio player ready...
|
Mustafa Torun(Uzm.Dr.)
Cafer Keskin(Eğt-Yazar)
Öncelikle,bugünü doğru yorumlayabilmek için Azerbaycan ve Ermenistan’ın kuruluş sürecini irdelememiz gerekiyor.
Azerbaycan 28Mayıs 1918’de “Demokratik bir Cumhuriyet”olarak kuruldu.Güney KAFKASYA’nın ilk demokratik devleti olarak bilinmektedir.
****
Hemen 2 yıl sonra 1920 de Sovyet Kızıl Ordusunun işgali ile,
AZERBAYCAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ Kurularak “Sovyetler Birliği” topraklarına katıldı.
****
26.Aralık 1991’de Sovyetlerin dağılması ile Azerbaycan yeniden bağımsızlığına kavuştu.
ERMENİSTAN ise; KASIM 1920’de ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ olarak “Ermenistan Komünist Partisi öncülüğünde” kurulup,SSCB’ni oluşturan bir devlet olarak ilan edildi. Daha sonra Sovyetlerin dağılma sürecinin başlangıcında 28 Eylül 1991’de bağımsız Ermenistan kuruldu.Bu süreçte birçok irili ufaklı devlet de kurulmuş oldu.
****
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN ÇATIŞMASI
20 Şubat 1988’de Azerbaycan’a bağlı DAĞLIK KARABAĞ OTONOM VİLAYETİ yerel konseyinin 110 üyesinin ERMENİSTAN’a bağlanma isteği ile gerçekleşmiş oldu.
****
1992 de AZERBAYCAN ile ERMENİSTAN arasında savaş nedeni oldu.Savaş 1994 yılında RUSYA’nın arabuluculuğu ile ateş kes imzalanarak sonlandırıldı.
Bugüne geldiğimizde;Birkaç gün önce ERMENİSTAN’ın Azerbaycan topraklarına saldırısı ile bölge yeni bir savaş ortamına döndü.
****
Yaklaşık 10 ay önce ERMENİSTAN’da AMERİKANCI bir yönetim oluştu.
Amerika KAFKASYA bölgesinde hem enerji kaynaklarına sahip olma, hemde NATO’nun Kafkasya’da RUSYA’ya karşı yeni bir cephe oluşturmayı amaçlamıştı.
Öyleyse Ermenistan saldırısının arkasında Amerika’nın olduğunu düşünebiliriz.
****
Ancak bölgenin geçmiş efendisi RUSYA bu paylaşımda var.Oda bölgenin kaynaklarına sahip olmayı amaçlamaktadır.
Öyleyse,AZERBAYCAN-ERMENİSTAN Savaşı’nın arkasında iki büyük güç bulunmaktadır.
Savaş onların çıkarlarına göre yön bulacaktır.
****
Kamuoyunda Amerika Ermenistan’ı,Rusya ise Azerbaycan’ı desteklemektedir gibi yanlış bir olgu yaratılmak istenmektedir.Bu düşünceye maalesef katılamıyoruz.
****
Rusya ve Amerika,çatışan taraflardan önce kendi çıkarlarını düşünüp, bu konuda uzlaşmaları da mümkündür.Suriye’de İBLİD de yaşananlar bu düşüncemizi doğrulamaktadır.
Her iki devlet bulanık suda balık avlayarak kendi temel çıkarlarına göre hareket etmektedir.
****
Eğer RUSYA;Amerika ve Ermenistan’a karşı AZERBAYCAN’ı desteklemesi düşünülüyorsa,RUSYA’nın ERMENİSTAN’a işgal ettiği topraklardan koşulsuz çekilerek bu toprakların Azerbaycan’a verilmesini uluslararası kamuoyunda savunması gerekir.Ama RUSYA’nın böyle bir çabası ve isteği de bulunmamaktadır.
****
Rusya’nın sadece Birleşmiş Milletler kararlarının uygulanmasını istemek dışında bir girişimi de gözükmemektedir.Yani mevcut
durumun devamını savunmasını”Ne kızı ver ne de dünürü küstür”mantığı ile açıklanabilir.RUSYA’nın tavrı budur.Yani ERMENİSTANI’da yedekte tutmaktadır.
****
Bir siyasi parti liderinin TÜRKİYE,RUSYA İRAN
Azerbaycan safındadır yargısı öznel yargının ifadesidir.Nesnel durum; İRAN tüm politikaları ile el altından ERMENİSTAN”ın yanında olduğunu göstermektedir.Öznel yargılar gerçeğin üstünü örtemez.
Kafkasyanın iki büyük gücün çatışma alanı olmaktan çıkması gerekmektedir.
Bunun içinde ERMENİSTAN işgal ettiği Azerbaycan topraklarından koşulsuz geri çekilmeli ve bölgede savaşsız,BARIŞ ortamında varlıklarını sürdürmelidir.
Barış;Bölgede büyük çıkarları olan devletlere verilecek en büyük ders olacaktır.
Koşullar umarız ABD ve RUSYA’nın çıkarlarının ötesinde bir anlam kazanıp, BARIŞ en kısa sürede gerçekleşir.
Sözümüzü Ataol Behramoğlu Usta’dan bir dörtlükle bitirelim..
Çocuğun gördüğü düstür barış.
Ananın gördüğü düştür barış.
Ağaçlar altında söylenen
Sevda sözleridir barış.
Sevgiler..