|
Getting your Trinity Audio player ready... |
Vietnam Savaşı, kuşkusuz ki dünyanın yakın tarihinde yaşanan dünya savaşları gibi olmasa da en büyük savaşlardan bir tanesi olmuş, milyonlarca insanın hayatını etkilemiş, insanların ölmesine neden olmuştur.
Vietnam Savaşı her ne kadar çoğunlukla “Vietnam batağına saplanan ve çıkamayan Amerika” gibi başlık ve çıkarımlarla önümüze gelse de durum hiç de öyle değil. Vietnam Savaşı’nın sebepleri, neden yapıldığı ve dünyada ve Vietnam’da yaşanan protestolara ilişkin hafızamızı güncelleyelim.
Tarihte bugün 7 Ağustos 1964 Viatnamlıların “Amerikan Savaşı” dediği Viatnam savaşı başladı. On yıldan fazla süren savaşın sonunda işgalci ABD, ağır yenilgi aldı. “Askerler eve dönsün” diyen Amerika halkı ve kendi kaderlerini belirleyen Viatnam halkı zafer kazanmış oldu.
Vietnam’da 1960’ların başında başlayan Amerikan varlığı, ülke genelinde gündeme gelmese de az sayıda vatanseverin protestolarıyla ilgi çekmeye başlamıştı.
Eylemciler yapılan polis müdahalelerine karşı da tepki gösteriyor ve yapılması gereken müdahalenin Amerika Birleşik Devletleri güçlerine yapılmasını söylüyorlardı.
Olayın aslına bakarsak Fransa Vietnam’dan çekildikten sonra Kuzey – Güney olarak ayrılan Vietnam’da ABD ve Sovyet Rusya, Çin karşılaşmasını görüyoruz.
ABD, Güneydoğu Asya’da stratejik bir konumda bulunan Güney Vietnam’ı kendi çıkarlarına uygun buluyordu ve bu nedenle Güney Vietnam’ı her şekilde desteklemekteydi. Kuzey ise malumunuz Sovyetler ve Çin tarafından destekleniyordu.
Vietnam’da 1956 yılında birleşme üzerine referandum kararı alındı. Kararı Birleşmiş Milletler vermişti. Başa gelen Vietnam lideri Diem, çok güçlü bir anti-komünistti ve ABD ile oldukça yakındı.
Tarihler 1955’i gösterirken, Bao Dai yönetimi düşürüldü ve Ngo Dinh Diem yönetimi başa geldi. Diem, ülkeye hakim, çok güçlü bir anti-komünistti ve bu özelliğinden dolayı ABD ile arası doğal olarak çok iyiydi.
Cenevre Antlaşmasına göre, 1956 yılında yapılması planan bir referandum ile Kuzey Vietnam ve Güney Vietnam birleşecekti. Kuzey Vietnam’ın dönem lideri Ho Çhi Minh, Vietnam’ın tamamını ele geçirip bölgenin tamamında komünist rejimi getirmek istiyordu. Bu sebeple Güney Vietnam da mevcut hükümeti devirmenin çarelerini arıyordu. 1957 yılı itibariyle Güney Vietnam’da terör faaliyetlerine başladı. Bu da olayların başlamasına neden oldu. ABD yüzbinlerce askeri çoktan Vietnam’a yerleştirmeye başlamıştı.
Yapılan erken dönem protestoları hızlıca Vietnam’a yerleşen Amerikan askerleri nedeniyle yapılıyordu.
Ancak güvenlik güçlerinin tepkisi ve uyguladığı güç çok fazlaydı. Gösterilerde insanlar ölmeye başlamıştı çoktan. Bu da ülke çapında bir infiale neden oldu. Artık yerli halk durmuyor ve tepki göstermeye başlıyordu.
Aynı dönemde Amerikan halkı da savaş karşıtı gösteriler düzenliyordu. Dönemin başkanı Kennedy halkın desteğini toplamak için açıklamalar ve propaganlar yapıyordu.
Ancak Kennedy’nin ani ölümü işlerin seyirini bir kez daha değiştirmişti. ABD daha fazla asker ve cephane ile Vietnam’a gelmeye başlamıştı. Sonuçta dünya komünizm tehlikesi altındaydı ve birileri de bununla savaşmalıydı! Bunu da tabii ki süper güç Amerika üstlenmeliydi.
Yerel halk direniyor, tepki gösteriyor ancak ABD ve ABD destekli yerel güçler affetmiyordu.
Vietkonglar canlı olarak helikopterlerden aşağı atılıyor, sokak ortasında infaz ediliyor, dövülerek öldürülüyordu.
Aşağıda yer alan fotoğraf savaşın simgelerinden birisi haline gelmiştir. ABD’nin yerli halk Vietkonglar’a karşı gösterdiği acımasızlık ve vahşetler durmak bilmiyordu.
Napalm bombasını kullanan ABD büyük ölümlere neden olmuştu. 1972’de dünyanın gözünü Vietnam Savaşı’na çeviren ve üstte görülen fotoğrafı çeken fotoğrafçının adı Nick Ut.
Kendisine Pulitzer ödülünü getirecek olan kareyi çektiğinde, atılan bombanın etkisiyle şoka girdiği için çığlık çığlığa yollarda koşan çıplak kızın adının Kim Phuc olduğunu bilmiyordu.
Amerika’da da Vietnam Savaşı karşıtı grevler, gösteriler ve yürüyüşler düzenleniyordu. Ancak basına çok yansıtılmıyordu. Çünkü Amerikan hükümetinin halkın desteğine ihtiyacı vardı.
Ağır bir maddi yükün altına giren hükümet halkı destek vermesi için örgütlemeye çalışıyordu. Halk ikiye bölünmüştü. Bir kısım hükumeti, diğerleri ise savaş karşıtlığını destekliyordu.
Savaş karşıtı gösterilerin yapıldığı, 1970 yılının Mart ayında New York’un Greenwich Köyü’ndeki bir kasabada meydana gelen bir patlama oldu. Savaş karşıtı grubun üç üyesi patlamada hayatını kaybetti.
Amerika 1970’lerin başında durmuyor, Asya’ya hızlı bir şekilde yayılmaya çalışıyordu.
Nitekim 1970 yılında Amerikan başkanı Nixon Kamboçya’ya girildiğini halka açıkladı. Yeni kabus Kamboçya’yı bekliyordu.
Vietnam üzerinde pazarlıklar yapılmış ve hayata geçirilmek istenen projeler için taraf devletler sözleşmişti bile. Yeni hedef Kamboçya olarak belirlenmişti.
Amerika’nın Vietnam’daki mücadele rolü, 1973 başlarında imzalanan barış anlaşmasıyla resmi olarak sona erdi.
Ancak olan yerel halka, kaybolan canlara, yetim veya sakat kalan çocuklara olmuş, bölge halkı telafisi mümkün olmayan bir travma geçirmişti.
